تأثیر حقوق شهروندی در ارتقای زندگی شهری و مشارکت مردم

نوع مقاله : علمی -ترویجی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری، گروه جنگلداری دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، گروه علوم انسانی مدیریت دولتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

 
امروزه موضوع مدیریت شهری در دنیا تحول اساسی یافته است. برای آنکه شهرها بتوانند رفاه و آسایش شهروندان خود را تأمین کنند، باید تحت مدیریت قرار بگیرند. در این راستا قوانین و مقررات شهری به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های اصلی ارتباط بین مدیریت شهری با حقوق شهروندی محسوب می‌شود. مقالۀ حاضر به‌دنبال توجه به حقوق شهروندی در گرو توجه به مسائل فرهنگی و علل عدم مشارکت مردم در ادارۀ امور شهرها، ازطریق مرور مجدد بر طرح‌ها و مطالعات پیشین صورت گرفته است. روش انجام کار به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای مطالعه و بررسی اسناد طرح‌های اجراشده و مروری بر مقالاتی در این خصوص است. براساس این پژوهش، حقوق شهری و شهروندی در صورتی بسیار کارآمد و مؤثر است که با اصل بهره‌مندی حقوق شهروندی انطباق داشته باشد. حقوق شهروندی، مجموعه وظایفی است که شهروندان در قبال یکدیگر، دولت و شهر دارند و شامل حقوقی است که دولت و مدیران شهری ملزم به رعایت آن هستند. برطبق نتایج این پژوهش، چنین رویکردی همچنان در مجموعه ضوابط و مقررات عمومی مدیریت شهری مانند مشارکت شهروندان، کمتر به آن پرداخته شده است. باآنکه موضوع مشارکت در مدیریت شهری، نه‌تنها موجب افزایش درک شهروندان از نیازهایشان می‌شود بلکه به ایجاد یک جامعه بهتر کمک می‌کند، نتایج نشان می‌دهد که مشارکت اشخاص حقوقی (انجمن‌ها، اصناف و...) و حقیقی (شهروندان) در ایران با موانعی تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اداری زیادی روبه‌رو هستند. براساس این پژوهش موانع سیاسی- قانونی، بافت شهری و چالش‌های مدیریت کلان‌شهری عوامل اصلی عدم مشارکت هستند. در حال حاضر با توجه به افزایش سطح تحصیلات شهروندان، افزایش نفوذ رسانه‌ها و... درصورتی‌که بسترهای مشارکت برای همۀ اقشار جامعه فراهم شود، می‌توان شاهد حضور فعال ساکنان شهر در مدیریت شهری بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Citizenship Rights on Improving Urban Life and People's Participation

نویسندگان [English]

  • Sahar Barazmand 1
  • Abas Taghadosi Neghad 2
1 Corresponding author; PhD graduate, Forestry Department, Lorestan University, Khorram Abad, Lorestan, Iran
2 PhD student, Department of Public Administration Humanities, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Today, the issue of urban management in the world has undergone a fundamental change. In order for cities to provide the welfare and comfort of their citizens, they must be managed. In this regard, urban laws and regulations are considered as one of the main components of the relationship between urban management and citizen rights. The present research was conducted by revisiting previous plans and studies in order to focus on the rights of citizens by paying attention to cultural issues and to the causes of people's non-participation in the administration of city affairs. The data in this research was collected through library studies, reading and reviewing the documents of the implemented plans, and reviewing articles in this regard. According to this research, urban and citizenship rights are very efficient and effective if they comply with the principle of benefiting from citizenship rights. Citizenship rights are a set of duties that citizens have towards each other, their government, and their city. They generally include the rights that the government and administrators also have. The city is required to comply with it. According to the results of this research, such an approach still has been less addressed in the set of general rules and regulations of urban management such as citizen participation. Although the issue of participation in urban management increases citizens’ understanding of their needs and helps create a better society, the results showed that the participation of legal entities (associations, guilds, etc.) and real entities (citizens) in Iran are facing many historical, cultural, social, and administrative obstacles. Based on this research, political-legal obstacles, urban context, and metropolitan management challenges are the main factors of non-participation. Currently, due to various issues including an increase in citizens’ levels of education, the rise of media effect, people can witness the active presence of the city residents in the city management if the platforms for participation are provided for all sections of society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban management
  • citizenship rights
  • citizen participation
  • urban culture
  1.  

    1. اوکلی، م.، و مارسدن، د. (۱۳۷1). رهیافت‌های مشارکت در توسعۀ روستایی (م. محمدنژاد، مترجم). تهران: انتشارات وزارت جهاد سازندگی.
    2. آریانپور کاشانی، ع.، و آریانپور کاشانی، م. (۱۳۷۸). فرهنگ دانشگاهی انگلیسی فارسی. تهران: انتشارات سپهر.
    3. پرهیزکار، ا.، فیروزبخت، ع. (1390). چشم‌انداز مدیریت شهری در ایران با تأکید بر توسعۀ پایدار شهری. مجلۀ جغرافیای سرزمین، 8 (32)، 43ـ66.
    4. تقوایی، م.، نادری، ب.، و دهقانی، ی. (۱۳۸۵). تحلیلی بر برنامه‌ریزی استراتژی توسعه شهری. نشریۀ انجمن راه و ساختمان ایران بنا، ۳۰ (۲۹)، ۲۹ـ۳۰.
    5. جهانشاهی، ‌ه.، و وارثی، ح. (۱۴۰۰). تدوین برنامه‌ریزی استراتژیک فضای شهری با رویکرد توسعۀ پایدار شهری؛ نمونۀ موردی: بندر بوشهر. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی آمایش محیط، ۱۴ (۵۵)، ۱۰۱ـ۱۲۳.
    6. حبیبی، م.، و سعیدی رضوانی، ‌ه. (۱۳۸۴). شهرسازی مشارکتی کاوشی نظری در شرایط ایران. نشریۀ هنرهای زیبا، شمارۀ ۲۴، ۱۵ـ۲۴.
    7. دانش‌مهر، ح.، و احمدرش، ر. (۱۳۸۸). بررسی نگرش‌های اجتماعی روستاییان نسبت به مشارکت اجتماعی (مطالعۀ موردی: روستای دشه از توابع شهرستان پاوه). مجلۀ توسعۀ محلی روستایی -شهری (توسعه روستایی)، ۱ (۳۶)، ۱۲۹ـ۱۵۵.
    8. گزارش دبیر اجرایی کمیسیون سکونتگاه‌های انسانی سازمان ملل. (1373). ۵ـ۸.
    9. رضازاده، م. (۱۳۸۴). عوامل اجتماعی و تحول فرم فضای شهری. تهران: پایگاه اطلاع‌رسانی شهرسازی و معماری.
    10. ژند، م. (۱۳۹۶). شهر چیست؟. تهران: انتشارات پایدار.
    11. سعیدی رضوانی،‌ ه. (1384). شهرسازی مشارکتی برای سامان‌دهی فضایی قلعۀ آبکوه مشهد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکده هنرهای زیبا. دانشگاه تهران.
    12. سعیدنیا، ا. (۱۳۹۲). مدیریت شهری. کتاب سبز راهنمای شهرداری‌های تهران. جلد ۵۹. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
    13. شیعه، ا. (1382). لزوم تحول مدیریت شهری در ایران. مجلۀ جغرافیا و توسعه، 2 (1)، 37ـ62.
    14. شیانی، م. و ابطحی، ا. (۱۴۰۰). شناسایی موانع مشارکت اشخاص حقیقی و حقوقی در مدیریت شهری تهران، یک تحلیل محتوای کیفی. مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، ۱۲ (۲)، ۶۴۳ـ۶۶۵.
    15. صرافی، م.، و عبداللهی، م. (۱۳۸۷). تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین. مجلۀ پژوهش‌های جغرافیایی، شماره ۶۳، ۱۱۵ـ۱۳۴.
    16. صالحی امیری، ر.، و سپیده، م. (۱۳۸۹). بررسی و تعیین آسیب‌های روابط شورای اسلامی شهر و شهرداری. مطالعات مدیریت شهری، ۲ (۲)، ۲۱ـ۴۱.
    17. صیدبیگی، ص.، سرور، ر.، و فرجی‌راد، ع. (۱۳۹۷). نقش مدیریت شهری در توسعۀ فرهنگ شهر و شهرنشینی، مطالعۀ موردی شهر ایلام. فصلنامه علمی‌پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۱۰ (۳)، ۲۸۹ـ۳۰۴.
    18. ضرابی، ا.، و جمالی‌نژاد، م. (1389). بررسی نقش مدیریت هماهنگی شهری در تحقق بخشی از میزان امنیت اجتماعی (مورد پژوهشی: استان اصفهان). مجلۀ مدیریت شهری و روستایی، شمارۀ 26، 225ـ240.
    19. طاعتی، آ. (۱۳۹۹). شوراهای محلی در ایران و چند کشور دنیا. گزارش ۲۰۱ مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
    20. طالب، م.، میرزایی، ح.، و نادری، ع. (۱۳۹۱). ارزیابی نقش مشارکت در طرح‌های توسعۀ مناطق روستایی (بررسی موردی: طرح‌های تجمیع مناطق روستایی). مجلۀ توسعۀ محلی (روستایی- شهری). ۱ (۴)، ۱ـ۱۸.
    21. طالشی، م.، و عفتی، م. (۱۳۸۸). برنامه‌ریزی مشارکتی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
    22. فرجامی، م. (۱۳۸۳). ابعاد هویت شهری. مجموعه مقالات همایش مسائل شهرسازی ایران. جلد اول: ساخت کالبد شهری. شیراز: دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز.
    23. فکوهی، ن. (۱۳۸۳). انسان‌شناسی شهری. تهران: انتشارات نی.
    24. کامیار، غ. (۱۴۰۱). حقوق شهری و شهرسازی. چ۱۵. تهران: انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد .
    25. کاظمیان، غ.، و میرعابدینی، ز. (۱۳۹۰). آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچۀ شهری در تهران از منظر سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری شهری. مجلۀ هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، ۳ (۴۶)، ۲۷ـ۳۸.
    26. لطیفی، غ.، و منجزی، ف. (۱۳۹۶). مدیریت بحران در بافت‌های فرسوده در توسعۀ پایدار شهری، تهران: انتشارات آثار فکر.
    27. لطفی، ح.، عدالت‌خواه، ف.، میرزایی، م.، و وزیرپور، ش. (۱۳۸۸). مدیریت شهری جایگاه آن در ارتقای حقوق شهروندان. فصلنامۀ جغرافیایی انسانی، ۲ (۱)، ۱۰۱ـ۱۱۰.
    28. مهدی‌زاده، ج. (۱۳۸۲). شهر و تاریخ: نظری به روند تاریخی توسعۀ کالبدی فضایی شهر تهران (بخش دوم نوسازی و پیدایش ما در شهر تهران). فصلنامۀ جستارهای شهرسازی، شمارۀ 3، 16ـ26..
    29. ـــــــــ (۱۳۸۶)، جایگاه میراث فرهنگی در توسعۀ پایدار شهری. فصلنامۀ جستارهای شهرسازی، شمارۀ ۱۲، ۱۴ـ۲۵.
    30. نجاتی حسینی، م. (1381). برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مسائل نظری و چالش‌های تجربی. سازمان شهرداری‌های کشور.
    31. Marshal, G. (1998). Dictionary of Sociology. Oxford: Oxford University Press.
    32. Moein, M. (2007). Dean Persian Language. Tehran: Farhangnam Publication and Arid Book.
    33. Friedmann, J. (1986). The world city hypotheses’. Development and Change, 17: 69-83.
    34. http://gt-rti.iust.ac.ir › page_arch ,2009.
    35. http://www.hoghooghdanan.com